سیری در مبانی نظری معماری

هدف اصلی این نوشته، ارائه تصویری است درباره بخشی از آنچه در حیطه نظر، در معماری معاصر ایران روی داده است. آغاز این رویداد، احتمالاً از هنگامی است که گسستگی، در معماری گذشته ایران به وجود آمد و آن همراه با ورود الگوهای معماری از کشورهای دیگر به خصوص همسایه شمالی “روسیه” و اروپای غربی بود. از آن تاریخ، حداقل صدسال می گذرد. ولی شتاب آن از حدود 70 سال پیش آغاز گشت. در این مدت، معماری ایران دگرگون گشت و به صورت کنونی در آمد. اگرچه در این دوران تعدادی از معماران، تلاش نمودند تا در وضع موجود معماری تغییراتی ایجاد نمایند و به آن شخصیتی ایرانی دهند، اما معماری کنونی ما از «درد بی شخصیتی» به شدت رنج می برد. معماری ای نه ایرانی نه غربی. تحلیل ریشه های این درد، تحقیقی گسترده و بزرگ می طلبد و این نوشته نیز این هدف را دنبال نمی کند. اما می توان برای فراهم نمودن بستر این تحقیق کارهای مقدماتی را انجام داد. یکی از آنها شناخت نگرش های موجود در محیط آموزشی پژوهشی و ادبیات معماری ایران معاصر است. کافی است مجله های معماری، کتابها و مقالات را نگاه کرد و به آشفته بازار نگرش های موجود پی برد. از آنجا که در مدت 70 سال گذشته، هر آنچه که در جای دیگر متولد می شد و پای به ایران می گذاشت، به سرعت گسترش می یافت و دانشجویان معماری از آن برای دیدن معماری بهره می گرفتند، بنابراین ریشه یابی خارج از ایران این نگرش ها به ما در فهم گوشه ای از آنچه در کشورمان می گذرد کمک می نماید.