معماری بازارهای سنتی ایران و تبیین تعاملات اجتماعی آن در نواحی سرد و کوهستانیArchitecture of traditional Iranian markets and explanation of its social interactions in cold and mountainous areas

در بازارهای سنتی ایران، فرم و عملکرد از یکدیگر قابل تفکیک نمی‌باشند. از سویی زیبایی فرم به‌خوبی در خدمت نیازهای عملکردی بوده و از سویی دیگر چالش‌های عملکردی به خلق راهکارهایی فرمال و زیبا انجامیده است. در مطالعه فرم و کالبد ارگانیک بازارهای قدیمی ایرانی به واژگانی چون: حجره، تیمچه، سرا و چهارسوق برمی‌خوریم که دلالت بر وجود کیفیات فضایی متفاوت و فعالیت‌های متنوع در بازارها دارند. نوع مصالح، شیوه تزیینات، میزان نور و چگونگی تهویه‌‌ این فضاها با یکدیگر متفاوت بوده و این امر در شهرها و اقلیم‌های مختلف به راهکارهای معمارانه متفاوتی نیز انجامیده است. هرچند که نیاز به این کیفیات فضایی با گذشت زمان از بین نرفته است اما چگونگی نمود معمارانه آن‌ها در مجتمع‌های تجاری مدرن و امروزی دستخوش تغییراتی اساسی شده است
ساختار درهم‌تنیده بازار با کنار هم قرار دادن لایه‌های مختلف مردمی که به‌منظور مبادلات اقتصادی کنار هم می‌آیند، فضایی عمومی را تعریف می‌کند. تلاقی مسائل اقتصادی و اجتماعی در کالبد معمارانه بازار امکان شکل‌گیری اجتماعات مردمی به‌منظور تصمیم‌گیری حول امور سیاسی و اجتماعی در کنار مراودات اقتصادی را فراهم می‌کند. شکل‌گیری فضاهای تجاری تحت عنوان بازار و مجاورت بازار با فضاهای مهم شهری ازجمله مساجد و مدارس و فضاهای حکومتی حاکی از جایگاه والای این فضا در شهرهای ایرانی بوده است